دِل دَردِ غروب

شرح سند: اين اساسنامه مشتمل بر هشت ماده و دو تبصره است كه توسط شوراي معارف تصويب شده و در آن به مواردي چون معرفي دبيرستان‌هاي معقول و منقول، نقاط تأسيس، شرايط داوطلبان ورود، اعطاي كمك خرج به عده‌اي از محصلان و شرايط آن، تبعيت مقررات داخلي و امتحانات دبيرستان از نظامنامه و مقررات عمومي دبيرستان‌ها و هم ارزش بودن گواهي نامة اين دبيرستان‌ها با دورة كامل متوسطه(شعبة ادبي) اشاره شده است.
شمارة سند:297016489
تاريخ سند: 17/3/1316ش.
تصاوير مرتبط:1-2
پديدة بسيار مهم دورة پهلوي اول، تحول از سنت به تجدد بود كه بيش از آن كه طراحان و مجريان به فلسفة اين كار انديشيده‌باشند يا به عبارتي به محتواي فكري كار پرداخته باشند، به صورت كار انديشيده‌بودند و آن را صوري تلقي كرده‌اند. البته در كشوري كه بنا باشد به زور همه چيز مدرن شود راهي جز اين وجود ندارد كه از صورت به باطن برود كه گاه اصلاً به آنجا نمي‌رسد و اين امر، تبعات خاص خود را دارد. در زمينة آموزش و پرورش كارهايي از دورة قاجار شروع شده بود كه به مرور شدت يافت. از جمله آن كه دبستان‌ها و دبيرستان‌ها و نيز دانشگاه تهران و مراكز ديگر يكي پس از ديگري فعال شدند.
يكي از كارهايي كه بايد انجام مي‌گرفت تغيير كاربري در طبقة فرهيخته از قديمي‌ها و نيز تغيير كاربري اماكن آموزشي در مدارس قديمه بود. بسياري از چهره‌هايي كه آموزش‌هاي سنتي ديده بودند، مي‌بايست در نظام جديد آموزشي به كار گرفته مي‌شدند. به علاوه مدارس قديمه هم مي‌بايست جاي خود را به دبستان‌ها و دبيرستان‌ها مي‌دادند. دانشكدة معقول و منقول، مؤسسه وعظ و خطابه و سازمان پرورش افكار از جملة تغييرات در اين نظام به شمار مي‌رود. همين طور با مرور سوابق دولتي اين دوره، مي‌توانيم دريابيم كه به خصوص در مراكز شهرها برخي مدارس قديمه و مذهبي تبديل به مدارس جديد شد و علما از شدت استبداد قادر به اعتراض نبودند. برخي از اين مدارس بعد از سقوط رضا شاه به حالت اوليه برگشت و بسياري و بلكه قريب به اتفاق آنها از ميان رفت.
تأسيس دبيرستان معقول و منقول در برخي از شهرها براي ايجاد مدارس با سيستم جديد بود و فلسفة اين كار آن بود تا كساني را كه به عنوان طلبگي‌وارد حوزه علميه مي‌شدند در قالب برنامه‌ريزي آموزشي جديد با مسائل تازه آشنا سازند و از ميان آنان كساني را درخدمت دولت درآورند.
وزارت معارف و اوقاف نيز چند سال قبل از آن درصدد تغيير اوضاع مدارس قديمه و طرز تحصيلات طلاب آنها برآمده و حتي براي مدارس مزبور برنامه‌اي تعيين كرده و سنوات تحصيلي طلاب علوم قديمه را محدود و معين نموده بود. پس از نيز به تأسيس دانشكدة معقول و منقول مركزي پرداخت و در سال 1316 وزارتخانه معارف و اوقاف اساسنامه دبيرستان‌هاي معقول و منقول را به تصويب رسانيد.

شرح سند: تصميمات كميسيون رسيدگي به وضعيت مهاجرين بيگانه و ايراني و پناهنده به دولت ايران
شماره سند: 293004151
تاريخ سند: 17 خرداد ماه 1321 ش.
تصاوير مرتبط: 1 – 2