دِل دَردِ غروب

عنوان سند: گزارش مربوط به دلايل توقيف روزنامة «پيكار»
شرح سند: در اين گزارش مقالات توهين آميز روزنامة «پيكار»-كه به جاي روزنامة «طوفان» منتشر مي‌شود- به نخست وزير و نظميه و مغايرت مطالب آن با قانون مطبوعات، دليل توقيف روزنامه ذكر شده است و همچنين اعلام شده كه مدير روزنامه، آقاي موسوي زاهد به دستور دولت تبعيد شده است.
شمارة سند: 297037407
تاريخ سند: 28/3/1303ش.
تصويرهاي مرتبط: 1، 2،

شرح سند: متحد المال اعلام نظامنامة عوايد تمبر
شماره سند: 8128 - 113008
تاريخ سند: 28 خرداد ماه 1313 ش.
تصاوير مرتبط  1  - 2- 3 – 4

شرح سند: دراين سند وزارت امور خارجه به نقل از گزارش سفارت كبراي ايران در مسكو، بيان كرده كه به مناسبت هشتصدمين سال تولد حكيم نظامي، به هيئت شوراي كميسرهاي جمهوري آذربايجان دستور داده شده كه در سال 1914 م. مجسمة نظامي را در بادكوبه و در مقابل موزة نظامي نصب كنند. همچنين اطلاعاتي از شكل و جنس مجسمه به نقل از روزنامة پراوادا آمده است.
شمارة سند:9872 - 102007
تاريخ سند: 28/3/1320 ش.
تصاوير مرتبط: 1

ابو‌محمد نظامي ‌گنجوي معروف به حكيم نظامي، شاعر پرآوازة ايراني در حدود سالzهاي 540 هجري در شهر گنجه واقع در‌‌‌‌جمهوري آذربايجان فعلي زاده شد، گرچه برخي منابع به استناد دوبيتي زير او را از اهالي تفرش دانسته‌‌‌‌‌اند:
به تفرش دهي هست «تا» نام او نظامي از آنجا شده نامجو
البته گفته شده كه اين دوبيتي در برخي از نسخه‌هاي نامعتبر «اقبالنامه» ضبط شده است و از اين رو نامعتبر است.
اگر در بارة محل تولد نظامي اين اختلاف در ميان است، در بارة مسكن وي اختلافي نيست و مسلم است كه همواره در گنجه سكني داشته و تنها يكبار آن ‌هم به دعوت قزل ارسلان و به مقصد يكي از شهرهاي قلمرو پادشاهي وي كه سي فرسنگ تا گنجه فاصله داشته است از آنجا خارج شده است. حكيم نظامي در حدود سال 598 هجري در شهرگنجه وفات يافت و در همان شهر به خاك سپرده شد.
نظامی از شاعرانی است که باید او را در شمار ارکان شعر فارسی و از استادان مسلم اين زبان دانست. وی از آن گروه سخنگویانی است که مانند فردوسی و سعدی توانست به ایجاد و تكمیل سبک و روشی خاص دست یابد. اگر چه داستانسرایی در زبان فارسی به وسیلة نظامی شروع نشده، لیکن تنها شاعری که تا پایان قرن ششم توانسته است شعر تمثیلی را به حد اعلای تکامل برساند، نظامی است. وی در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع معانی و مضامین نو و دلپسند و تصویر جزئیات با نیروی تخیل و دقت در وصف مناظر و توصیف طبیعت و اشخاص و به کار بردن تشبیهات و استعارات مطبوع و نو، در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است.
آثار نظامي عبارت است از: خمسة نظامي مركب از پنج منظومة مخزن الاسرار، خسرو وشيرين، ليلي و مجنون، هفت پيكر يا بهرام نامه و اسكندرنامه، شرفنامه و اقبالنامه.
در حال حاضر بر روي مزار نظامي در بيرون شهر گنجه بناي باشكوهي ساخته شده و ساختمان مجلل قبر وي يكي از شاهكارهاي معماري آذربايجان شوروري است. درشهر باكو نيز كه به شهر مجسمه‌ها معروف است مجسمه‌اي از نظامي در ميدان نظامي اين شهر نصب شده است.