دِل دَردِ غروب

عنوان سند: تصويبنامة هيئت وزيران دربارة اختصاص وجهي براي مصارف جشن تاجگذاري احمد شاه قاجار
شرح سند: در اين تصويبنامه مبلغ هفده هزار تومان براي مصارف جشن تاجگذاري احمد شاه قاجار، با نظارت امناي ماليه اختصاص داده شده و تقسيم اين مبلغ بين ايالات و ولايات، به كميسيون تاجگذاري و گزارش آن منوط شده است.
شماره سند : 240000364
تاریخ سند :2/4/1293 ش.

شرح سند: قانون اعزام محصل به خارج
شماره سند: 7891-113008
تاريخ سند: 2 تير ماه 1307 ش. 

جنگهای ایران و روس، روابط ایران را که سالیان سال به دلیل جنگهای داخلی از اوضاع جهان بی‌خبر بود گسترش داد و رفت و آمد خارجیان فزونی گرفت. محمد زمان فرزند حاجي يوسف در زمان شاه عباس دوم اولين كسي بود كه به دليل علاقة وافر به نقاشي اروپائي براي فراگيري اين علم به رم اعزام شد. از اين رو گروهي وي را نخستين ايراني كه براي آموزش به خارج از كشور اعزام شد دانسته‌اند. مدتها بعد در اثر شكستهايي كه در اوايل قرن سيزدهم هجري نصيب ايران شد عباس ميرزا و ميرزا عيسي قائم مقام دريافتند كه بدون آشنائي به فنون نظامي و علوم و صنايع جديد نمي‌توان در مقابل هجوم لشكريان مجهز روس مقاومت كرد و اعزام شاگرد به اروپا را از موثرترين وسايل كسب و جذب دانش و صنعت تازه مغرب زمين دانستند. از اين رو در حين جنگ با روسيه در 1225ش. يك نفر را براي تحصيل طب جديد و در سال 1231 سه سال پس از عقد قرارداد با انگلستان پنج تن به انگلستان اعزام داشتند. از اين دسته يكي ميرزا صالح شيرازي بود كه نخستين روزنامه فارسي را در تهران منتشر ساخت. سومين گروه در زمان محمد شاه قاجار به فرانسه اعزام شدند كه از آنان در هنگام تاسيس دارالفنون براي مترجمي و كمك به معلمين اطريشي استفاده شد. بزرگترين گروه دانشجويان اعزامي تا آن زمان شامل چهل دو نفر بودند كه هفت سال پس از تاسيس دارالفنون به فرانسه اعزام شدند. پس از انقلاب مشروطه نخستين اقدام رسمي براي اعزام شاگرد به خارج درسال 1289 صورت گرفت و به موجب قانوني كه در ارديبهشت 1290 از تصويب مجلس گذشت دولت موظف شد در آن سال سي نفر را به اروپا بفرستد. فنون مختلف تحصيلي و تعداد شاگرداني كه بايستي در هر رشته تحصيل كنند در قانون معين شده بود: معلمي 15نفر، فنون نظامي8 نفر، فلاحت 2 نفر، مهندس راه 2نفر، حرف وصنايع 2 نفر و شيمي 1 نفر. وزارت معارف شش نفر از شاگردان را بدون امتحان، جزو سي نفر منظور داشت زيرا كه پدر يا كسان آنها خدمات شاياني به تاسيس حكومت ملي و مشروطه كرده و جان خود را در اين راه از دست داده بودند. بيست و چهار نفر ديگر با امتحان در زبان فارسي، زبان خارجه، حساب و جبر و هندسه، از ميان دويست نفر داوطلب برگزيده شدند. اين گروه در شهريور1290 مطابق با سپتامبر1911 در زمان وزارت ابراهيم حكيمي به سرپرستي ريشاردخان معلم زبان فرانسه دارالفنون عازم پاريس گشتند. در خرداد 1301 براي تجديد تشكيلات نظامي شصت نفر به فرانسه اعزام شدند. در اول خرداد 1307 قانون مخصوص اعزام محصل به خارج تصويب و مقررگرديد يك ميليون ريال به مدت شش سال صرف فرستادن دانشجو به خارج شود و سي و پنج درصد از عده اعزامي فن و تعليم بياموزند. ازسال 1307 تا 1312 وزارت فرهنگ هرسال حدود يكصد نفر را به فرانسه و انگلستان اعزام كرد و آنها را تحت نظر سرپرستهايي در دانشگاههاي مهم و مدارس عالي فني فرانسه، آلمان و انگلستان به تحصيل گماشت. همچنين وزارتخانه‌‌هاي جنگ، دادگستري، راه، پست و تلگراف و شركت نفت ايران و انگليس براي رفع نيازمنديهاي خود عده‌اي را براي تحصيل به خارج فرستادند.

عنوان سند: گزارش تلاش‌هاي شهرداري براي تثبيت قيمت كالاها و درخواست تشريك مساعي در اين خصوص
شرح سند: اين سند حاوي اقدامات شهرداري و دستورات صادره خطاب به برزن‌هاي شهر و شميران دربارة جلوگيري از گرانفروشي و بي اعتدالي‌هاي كسبه و پيشه وران و رسيدگي به مراجعات و شكايات مردم است. در سند از اداره كل گمرك خواسته شده است كه در صورت مشاهدة هر گونه فروش كالا مغاير با نرخ رسمي شهرداري، مراتب به برزن مربوط براي پيگيري و مجازات متخلفان اطلاع داده شود. در انتها از كارمندان درخواست شده در اين امر مشاركت كنند و از اين طريق شهرداري را در انجام وظايف خود ياري دهند.
شماره سند : 240000225
تاریخ سند :2/4/1320 ش.

شرح سند: گزارش تهية طرح تصويبنامة تأسيس انجمن ملّي تربيت عمومي و شرح ضرورت وجود آن
شماره سند: 8457 - 113008
تاريخ سند: 2 تير ماه 1325 ش. 

عنوان سند: گزارش رفع توقیف از «روزنامة اتحاد ملّي»
شرح سند:. سند گزارشي از شهرباني كل كشور، خطاب به وزارت كشور است و در آن به رفع توقيف از «روزنامة اتحاد ملّي» به مديريت آقاي هاشمي و بر اساس دستور فرمانداري نظامي تهران اشاره شده است.
شماره سند : 293005456
تاریخ سند :2/4/1333 ش. 

شرح سند: گزارش وزير اقتصاد به نخست وزير در مورد تشكيل كميسيون